Umowa o zlecenie jest jedną z popularnych form zatrudnienia w polskim prawie pracy. Warto wiedzieć, czym dokładnie jest i jakie obowiązki oraz prawa wynikają z takiego układu dla obu stron stosunku zlecenia.
Umowa o zlecenie – co to?
Umowa o zlecenie jest uregulowana w Kodeksie cywilnym, głównie w artykułach od 734 do 751. To umowa cywilnoprawna, na mocy której jedna strona (zleceniobiorca) zobowiązuje się wykonać określoną czynność prawną lub fizyczną dla drugiej strony (zleceniodawca). Zlecenie może dotyczyć bardzo szerokiego zakresu działań, od prostych czynności jednorazowych, np. naprawa urządzenia, po skomplikowane projekty, takie jak prowadzenie spraw sądowych czy zarządzanie projektami.
Umowa o zlecenie różni się od umowy o pracę. Nie gwarantuje ona między innymi minimalnego wynagrodzenia na poziomie płacy minimalnej czy płatnych urlopów. Zleceniobiorca nie jest również objęty w takim stopniu ochroną prawa pracy, jak pracownik etatowy. Niemniej jednak, umowa o zlecenie jest appealing dla wielu sektorów ze względu na mniejsze koszty związane z zatrudnieniem i większą elastyczność współpracy.
W umowie o zlecenie kluczowe jest to, że wynagrodzenie jest najczęściej uzależnione od efektu pracy, a nie od czasu jej trwania. To oznacza, że zleceniobiorca otrzyma wynagrodzenie jedynie w przypadku wykonania zlecenia. Jest to istotna różnica w porównaniu do kontraktu o pracę, gdzie wynagrodzenie przysługuje regularnie, niezależnie od efektów pracy.
Kogo dotyczy umowa o zlecenie?
Umowa o zlecenie może być zawarta z każdą osobą fizyczną, która posiada zdolność do czynności prawnych. Często korzystają z niej studenci, osoby poszukujące elastycznej pracy dodatkowej lub freelancerzy. Jest to również popularna forma zatrudnienia w sektorach takich jak doradztwo, IT, szkolenia czy usługi kreatywne.
Zleceniodawcą może być zarówno osoba fizyczna, jak i jednostka organizacyjna mająca osobowość prawną lub nie posiadająca takiej osobowości, a nawet państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne. Umowa o zlecenie jest atrakcyjna ze względu na swoją uniwersalność i możliwość dostosowania do różnorodnych potrzeb przy różnych projektach i zadaniach.
Warto też zwrócić uwagę, że umowy o zlecenie często są jedną z form pracy w tzw. gig economy, czyli ekonomii zleceń, gdzie krótkoterminowe zlecenia i elastyczność w wykonywaniu pojedynczych zadań jest na porządku dziennym.
Jakie są obowiązki zleceniodawcy?
Głównym obowiązkiem zleceniodawcy jest zapłata wynagrodzenia za wykonanie zlecenia. Musi ono być ustalone w umowie – będącej podstawą zlecenia. Zleceniodawca powinien również dostarczyć zleceniobiorcy wszelkie informacje oraz materiały niezbędne do wykonania zlecenia. Co więcej, zleceniodawca zobowiązany jest do przechowywania i ewentualnego ubezpieczenia dostarczonych zleceniobiorcy materiałów.
Kolejnym ważnym aspektem jest zagwarantowanie bezpiecznych warunków do wykonania zlecenia. Oznacza to, że miejsce i sposób realizacji zadania nie mogą stwarzać zagrożenia dla zdrowia i życia zleceniobiorcy. Zleceniodawca powinien także pamiętać o zachowaniu poufności, jeśli natura zlecenia tego wymaga. Oprócz tego, musi zapewnić zleceniobiorcy prawo do autorskich praw majątkowych, jeśli z wykonaniem zlecenia wiążą się prace kreatywne lub wynalazcze.
Jakie są korzyści z umowy o zlecenie?
Pierwszą istotną korzyścią jest elastyczność. Umowy o zlecenie pozwalają na elastyczne zarządzanie czasem pracy, co jest szczególnie ważne dla osób, które łączą różne formy działalności zawodowej lub nie mogą zobowiązać się do pełnego etatu. Dodatkowo, dla zleceniodawcy jest to sposób na ograniczenie kosztów, gdyż nie ponosi on takich samych obciążeń związanych z prawem pracy, jak w przypadku umów o pracę.
Kolejnym atutem jest prostota i szybkość w realizacji. Umowy o zlecenie zazwyczaj nie wymagają skomplikowanej dokumentacji i mogą być szybko zrealizowane, co sprzyja dynamicznemu przebiegowi projektów i zadań. Zleceniobiorca, realizując zlecenia dla różnych zleceniodawców, może zdobywać cenne doświadczenie i rozwijać swoje umiejętności w różnych branżach.
Ostatnią z korzyści jest możliwość pracy zdalnej. Wiele zleceń może być wykonanych zdalnie, co jest szczególnie atrakcyjne w dobie cyfryzacji i globalizacji pracy. To otwiera zleceniobiorcom dostęp do szerokiego rynku zleceń, nie tylko lokalnych, ale i międzynarodowych, zwiększając ich możliwości zarobkowania.
